top of page
Saray
Image by Wander Creative
Antik Yapısı
Image by Daniel H. Tong
istanbul-turkey-sea-buildings-4k_1538067
Türkiyedeki-Tarihi-Yerler.jpg
Saray
Image by Wander Creative
Antik Yapısı
Image by Daniel H. Tong
istanbul-turkey-sea-buildings-4k_1538067
Türkiyedeki-Tarihi-Yerler.jpg

Emir Timur ile Karınca

Emir Timur, kimi tarihçiye göre acımasız ve zalim bir hükümdar; kimine göre ise ideallere sahip, zeki ve yılmaz bir cihangir. Nasıl biri olduğundan bağımsız olarak, ordusunun başındayken girişmiş olduğu hiçbir mücadeleyi kaybetmeyen Timur, nice savaşlar sonucunda bilinen dünyanın büyük bir kısmını kontrol altına almayı başaran bir komutandır. Hayalindeki cihan hâkimiyetini gerçekleştirebilmek amacıyla dört bir yana seferler düzenlemiş ve bunlarda taktiksel becerisinin yanı sıra azmi ile de galip gelmeyi bilmiştir. Döneminin küçük ve önemsiz sayılabilecek durumdaki Barlas boyunu neredeyse sıfırdan bir cihan devletine çıkaracağını düşünmek, dönemin büyük güçlerinin yanında imkânsız gibi görünebilirdi; fakat Timur, bunu gerçekleştirecek ve hak etmiş olduğu unvanları “Sahipkıran ve Cihangir” kazanacaktı. Yine de tüm bunların olması hiç de kolay olmadı. Girdiği savaşların ve küçük çatışmaların arasında elbette ki kötü duruma düştüğü oldu ve işte bunlardan birisinde, o ömrü boyunca hatırlayacağı bir anı elde etmişti.



Sabır ve sebat kavramlarını çok açıklayıcı bir biçimde sunan bu olayda Emir Timur’un yanı sıra ona bu kavramları gösteren bir karınca var. 1360’lı yıllarda artık Timur yerel anlamda hatırı sayılır bir lider olarak adlandırılmaya başlanmıştı. Yine o dönemlerde Sistan civarlarında ufak bir baskın sonucunda pusuya düşürülmüş ve canını zorla kurtarabilmişti. Timur umudu kırılmış bir şekilde bir duvara ya da bir ağaca yaslanarak tüm her şeyden umudunu kesmiş bir vaziyette, yaralı olarak bekliyordu. İşte o anda Emir Timur’un yaşamına yön verecek bir olay meydana geldi. Bir cihangiri tecessüm ettirecek bu olayda, karınca kendisinden daha büyük bir yük ile duvara tırmanmaya çalışıyor; ancak kayarak yere düşüyordu. Yaşadığı hadiseden dolayı dalgın bir şekilde oturan yaralı Timur’un da dikkatini çeken bu olay sonrasında, Timur karıncayı gözlemlemeye başladı. Karınca, sırtındaki yükü ile onlarca defa kaydı ve yere düştü; lakin en sonunda onlarca denemeden sonra en tepeye ulaşarak yoluna devam etti. Karıncanın sürekli olarak kayarak yere düşmesi, onu yıldırmamıştı. Tekrar tekrar denemelerden sonra amacına ulaşarak en tepeye çıkabilmişti. Bu durum üzerine karıncayla duygudaşlık kurduğu düşünülen Timur, oldukça büyük bir olaya şahitlik etmişti. Eğer bir karınca bu azim ve sabrı gösterebiliyorsa, bunu ileride cihan hükümdarı olacak olan Timur da kesinlikle gösterebilirdi.


Emir Timur’un gerçekte böyle bir hadiseye şahit olup olmadığını tabii ki de kesin olarak bilemeyiz; ama ömrü boyunca yaşadığı zorlukları göz önünde bulundurursak bu hikâye, Timur’un yaşantısındaki sabır ve sebat kaynağını açıklayan şeylerden yalnızca bir tanesi. Sıfırdan gelerek yeni bir devlet kurması o dönemlerde (14. yüzyıl) oldukça zor olan politik kargaşa içindeki Maveraünnehir’de hâkimiyetini pekiştirip daha sonra Anadolu’dan Çin sınırlarına kadar genişleteceği devleti işte böyle zorlukların arasından sıyrılmıştı. Burada belki de en çok dikkat edilmesi gereken şey Timur’un yalnız başına almış olduğu kendisini dönemin diğer hâkimlerinden ayrı kılan zekice kararlardı.



Dünya tarihinde bir başka yerde İskoçya’da, Timur ile karınca hikâyesinin bir benzeri kendisinden yaklaşık bir yüzyıl önce yaşamış olan, I. Robert (the Bruce) ve örümcek olayında da görülmektedir. İngilizlere ardı ardına sürekli yenilmekte olan Robert ve ordusu Kral I. Edward’a karşı sürekli mağlup olurken bir gece gördüğü örümcek (ağ örmek için sürekli denemeler yapan; ancak başta başarısız olup sonundaysa başarabilen) ona galip gelebileceğini düşündürdü. 1314 senesindeki Bannockburn Muharebesi sonrasında İngilizleri yenilgiye uğrayan I. Robert, hedefine ulaşarak bağımsız İskoçya’yı - en azından bir süreliğine- kurmayı başarmıştı.



Hikâye ya da olay her ne kadar uydurma-hayal ürünü olsa da. Büyük liderlerin hayatlarındaki dönüm noktalarını ifade etme açısından güzel bir örnek teşkil ettiğini söylemek hiç de yanlış olmaz. Timur ve Karınca, Robert ve Örümcek ise bunlardan sadece ikisi.


Kaynakça

Kanat C. & Alican, M. (2018). Timur: Yıldızların Bahtına Hükmeden Son Cihangir (2. Baskı). Yeditepe Yayınevi.


Ahmed, N. (2015, October 27). Amir Timur learns from an Ant. History of Islam. https://historyofislam.com/the-king-learns-the-secret-of-happiness-from-a-child/amirtimur-learns-from-an-ant/.


Dwd, ~. (2020, February 26). The Story of Timur and the Ant. The Foreign Exchanges Companion. https://fx-companion.com/2013/11/01/the-story-of-timur-and-the-ant/.




Comments


Yazı: Blog2 Post
bottom of page